روشهای تربیتی از دیدگاه امام هادی علیه السلام
نویسنده:غلامرضا صالحی
اشاره
بیتردید اگر بخواهیم شاهد یک تربیت صحیح وایدهآل و پربازده در جامعه اسلامی باشیم، میبایست از شیوهها و روشهای تربیتی مناسب که مطابق با موازین و راهکارهای عقلی و شرعی است، بهرهجویی کنیم. بهترین و کلیدیترین شیوههای تربیتی را میتوان در اقوال و افعال شایسته حضرات پیشوایان معصوم(ع) پیجویی کرد؛ زیرا آنان به عنوان بالاترین و برترین مربیان تربیتی بشر به حساب میایند و تمامی مکاتب تربیتی عالم، از مکتب انسانگرایی اگوست کنت و مکتب تجربهگرایی جان دیوئی تا سایر مکاتب پوزتیویستی و ...، چارهای جز تسلیم و رهجویی از مکتب تربیتی اسلام و اهل بیت(ع) ندارند؛ چنان که قرآن کریم، همه را به پیروی کامل از آن بزرگواران فراخوانده است:)یا أَیّهَا الّذینَ آمَنُوا أَطیعُوا اللّهَ وَ أَطیعُوا الرّسُولَ وَ أُولِی اْلأَمْرِ مِنْکُمًْ[1](؛«از خدا و رسول و صاحبان امر خود پیروی کنید».
در این نوشتار سعی شده است تا شیوههای زیبای تربیت از منظر دهمین امام معصوم(ع) با توجه به سخنان و رفتار آن بزرگوار، تبیین شود. قبل از هر چیز ناچاریم نگاهی اجمالی به تربیت و مفهوم روش تربیتی کنیم.
تربیت
تربیت مصدر باب تفعیل و از ریشه ربو یا ربب است که به معنای رشد و نمو و پرورش دادن و غذا دادن و مانند آن به کار میرود. تربیت در اصطلاح، همان رشد طبیعی و تدریجی و هماهنگ همه نیروها و استعدادهای آدمی است و یا تربیت، ارائه نوعی زندگی است که با ساخت شخصیت انسان مطابق و مبتنی بر ارزشهای معنوی باشد.[2] مرحوم مطهری تربیت را این گونه تعریف میکند:
«تربیت عبارت است از به فعلیت در آوردن استعدادهای درونی که در شیء موجود میباشد».[3]
روشهای تربیت
مراد از روش، راه و طریقهای است که میان اصل و هدف قرار دارد و عمل تربیتی را منظم میکند و به هدف میرساند.[4] خواجه نصیر الدین طوسی در روش تعلیم و تربیت چنین میگوید:
«اولاً، باید به طبیعت کودک پیبرد و استعدادهای او را کشف کرد و ثانیاً، از راه تکرار و تذکار متواتر، درس را ملکه او ساخت تا از آفت نسیان محفوظ بماند. هر گاه کودک از انجام وظایف دینی امتناع کرد و افعال قبیحه از او دیده شد و به دیگران زیان رساند، باید او را مؤاخذه کرد و بالأخره باید کودک را عادت به سختی داد».[5]
ادامه مطلب...
نوشته های دیگران ()
نویسنده متن فوق: » م- ح ( پنج شنبه 91/2/28 :: ساعت 11:58 عصر )